«Διαχείριση συγκρούσεων και κρίσεων στο σχολικό πλαίσιο»- ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΌ ΥΛΙΚΟ ΗΜΕΡΙΔΑΣ

Εισήγηση κ. Καμπούρμαλη

“Διασφαλίζουμε τη συνεργασία με τους γονείς, οχυρώνουμε την
αποτελεσματική πρόοδο των μαθητών”

(Καμπούρμαλη Ιωάννα, Συντονίστρια Εκπαιδευτικού Έργου 4^ου Π.Ε.Κ.Ε.Σ.  Αττικής, mail: kampourmali@hotmail.com)

Η αγωγή και η εκπαίδευση των παιδιών, όπως είναι γνωστό, είναι υπόθεση συμμετοχική. Η Οικογένεια και το Σχολείο συνεισφέρουν με εξίσου σημαντικούς, αλλά τελείως διαφορετικούς ρόλους. Η οικογένεια υποστηρίζει το παιδί με τη φυσική και συναισθηματική της παρουσία, διαχειρίζεται τυχόν προβλήματα που προκύπτουν στην καθημερινότητά του, το ενθαρρύνει αλλά και κάποιες φορές δυσλειτουργεί (π.χ. Οι δύο γονείς φέρονται με ασυνέπεια στο παιδί τους, διαφωνούν έντονα, το υπερπροστατεύουν, δε μπορούν να βάλουν όρια, δεν καταφέρνουν να το «πείσουν» να μελετήσει  κτλ.). Το σχολείο συμμετέχει στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών με την κατάλληλη οργάνωση, το σχολικό κλίμα, το πρόγραμμα και την εξειδικευμένη επιστημονική γνώση των εκπαιδευτικών του. Κατά τη διάρκεια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης των παιδιών φαίνεται, λοιπόν, απόλυτα αναγκαία η συστηματική επικοινωνία μεταξύ σχολείου και οικογένειας, έτσι ώστε να  μετατραπεί η συνύπαρξη των δύο φορέων σε σχέση και να είναι περισσότερο αποτελεσματικό το έργο τους.

Τα  παιδιά όταν γεννιούνται τα χαρακτηρίζει:

α.  η Περιέργεια,                                     γ. η Θέληση να κάνουν τα πάντα

β. η συνεχής δίψα για μάθηση,       δ. ο Πειραματισμός κ.ά.

με τον έλευσή τους όμως στη δομημένη εκπαίδευση(σχολείο), αλλάζουν πολλά πράγματα και η σχολική ζωή γίνεται ευκολότερη αν το αρχικό περιβάλλον, δηλαδή το οικογενειακό, έχει φροντίσει για μια θετική διαπαιδαγώγηση, θέτοντας όρια και κανόνες, που τηρούνται με συνέπεια. Το σχολικό περιβάλλον, αφενός χρησιμοποιεί τέτοιες παιδαγωγικές μεθόδους και τεχνικές διαπαιδαγώγησης, που θα βοηθήσει στη σωστή ανάπτυξη του παιδιού, αφετέρου μέσα από μια εποικοδομητική συνεργασία με το οικογενειακό περιβάλλον, την ανταλλαγή απόψεων και ιδεών, ώστε να ορισθούν κοινοί στόχοι και αρχές μέσα από μια οικοσυστημική προσέγγιση.

 Τα συνήθη προβλήματα που καλείται ένας εκπαιδευτικός να διαχειριστεί στην καθημερινή εκπαιδευτική διαδικασία μπορούν να καταταγούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: στα προβλήματα Μάθησης και στα προβλήματα Συμπεριφοράς.

Ως Προβλήματα Συμπεριφοράς αναφέρονται στην:

α. εξωστρεφή αντικοινωνική συμπεριφορά: Είναι τα προβλήματα που ενοχλούν περισσότερο τους άλλους (γονείς, εκπαιδευτικούς, αδέλφια, συνομηλίκους) και όχι τόσο το πρόσωπο που τα εκδηλώνει.  Εδώ ανήκει  η απείθεια, η διασπαστική- παρορμητική συμπεριφορά (περιγράφεται συχνά ως ΔΕΠ/Υ), η επιθετικότητα (σωματική και λεκτική) και ο εκφοβισμός.

β. εσωστρεφή αντικοινωνική συμπεριφορά: Εδώ ανήκει το παιδί το δειλό που αποφεύγει να εκφράσει προσωπικές απόψεις κι επιθυμίες επειδή πιστεύει ότι εκτίθεται και το παιδί  που εμφανίζεται συχνά μοναχικό και απομονωμένο. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις κατα τις οποίες τα εσωστρεφή παιδιά εκδηλώνουν έντονο άγχος, φοβίες και διάφορα ψυχοσωματικά συμπτώματα  (πόνους στην κοιλιά και στο κεφάλι, γαστρεντερικές διαταραχές κ.ά.). Όπως γίνεται αντιληπτό, τα παιδιά με εσωστρεφή αντικοινωνική συμπεριφορά  επειδή «δεν ενοχλούν» δεν αποτελούν αντικείμενο έγκαιρης ψυχοπαιδαγωγικής παρέμβασης, και γι αυτό δεν είναι καλή η πρόγνωση για τη μελλοντική ψυχική τους υγεία. Συνήθως, στις περιπτώσεις αυτές ,  η ανασφάλεια και το χαμηλό αυτοσυναίσθημα ευθύνονται, πρωτίστως, για την εκδήλωση των προβλημάτων τους, και στην ενίσχυση του αυτοσυναισθήματος στοχεύουμε, σε πρώτη φάση, για την αντιμετώπισή τους.

Σε ό,τι αφορά την αιτιολογία των παραπάνω προβλημάτων είναι, ασφαλώς , πολυπαραγοντική. Τόσο η κληρονομιή προδιάθεση όσο και το περιβάλλον μέσα στο οποίο τα παιδιά αναπτύσσονται  (οικογενειακό, σχολικό, ευρύτερα κοινωνικό) συμβάλλουν στην εκδήλωσή τους.

Γονείς –με παιδί χωρίς όρια, που δεν ακολουθεί κανόνες

 (Απείθεια σε θέματα ασφάλειας και αρμονικής συνύπαρξης)

Το 65% των γονέων/εκπαιδευτικών παραπονείται ότι το παιδί τους είναι ανυπάκουο, αυθαδιάζει, αντιδρά. Με ένα παιδί αντιδραστικό πέφτουν εύκολα στην παγίδα της «λάθος αντίδρασης».

Γρήγορα μπαίνουν σε  ένα ατέρμονο παιγνίδι ρόλων: φωνάζουν, τιμωρούν, εκλιπαρούν, επαναλαμβάνουν, διαπραγματεύονται, δωροδοκούν, διαφωνούν μεταξύ τους, μοιράζονται τον ρόλο του «καλού» ή του «κακού». Το παιδί συνεχίζει να αντιδρά και μέσα σε όλη αυτή τη δυσάρεστη κατάσταση είναι φανερό ότι κάτι πρέπει να αλλάξει!

Για να υπάρξει αλλαγή, αυτή θα πρέπει να  αρχίσει από τον ενήλικο,  που έχει συνείδηση της κατάστασης και ωριμότητα. Ο ενήλικος λοιπόν, είτε γονέας είναι αυτός είτε εκπαιδευτικός, θα πρέπει να κινηθεί προς τις παρακάτω κατευθύνσεις:

·         Δε βάζει πολλούς κανόνες.

·         Τους τηρεί πρώτα ο ίδιος (γίνεται το παράδειγμα).

·         Τους διατυπώνει με σωστό τρόπο (όχι ερώτηση, όχι παράκληση, αλλά σταθερά και αποφασιστικά).

·         Οι οδηγίες δεν είναι φλύαρες, αλλά σαφείς, κατανοητές αιτιολογημένες και σύντομες.

·         Εκτός από απαγορεύσεις υπάρχουν και θετικές εναλλακτικές προτάσεις.

·         Όταν δεν τηρούνται οι κανόνες εφαρμόζονται οι λογικές συνέπειες (θετικές και αρνητικές).

·         Οι συνέπειες δεν μπορεί να είναι το μοναδικό μέσο ελέγχου. Χρησιμοποιούνται με φειδώ, χωρίς εχθρότητα και προηγείται πάντα η προειδοποίηση.

·         Ο αυταρχικός τρόπος αντίδρασης στην απείθεια  επιδεινώνει την κατάσταση, η υπερανεκτική στάση ενθαρρύνει την αρνητική

                 συμπεριφορά.

            Ο δρόμος της επικοινωνίας και του αμοιβαίου σεβασμού είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος αντίδρασης.

Αυτό που πρέπει να γίνει συνείδηση σε κάθε ενήλικο είναι ότι οι ''ενοχλητικές'' συμπεριφορές θέλουν χρόνο για να αλλάξουν και χρειάζεται να προσέχει κανείς τις μικρές ενδείξεις αλλαγής προς τη θετική κατεύθυνση, να τις ενισχύει και να τις προβάλλει.

Τρόποι ενημέρωσης των γονέων όταν αντιμετωπίζουμε πρόβλημα στη σχολική τάξη.

Δεδομένου ότι  α) απαραίτητη προϋπόθεση για να αντιμετωπιστεί ένα πρόβλημα είναι ο εντοπισμός του από τον εκπαιδευτικό ή άλλον εξειδικευμένο επιστήμονα και η αναγνώρισή του από το περιβάλλον τού παιδιού και β) οι γονείς, συχνά, φαίνονται απρόθυμοι να αποδεχθούν τυχόν προβλήματα των παιδιών τους, είναι απαραίτητη η προσέγγισή τους να πραγματοποιηθεί με ιδιαίτερη ενσυναίσθηση κι επαγγελματισμό εκ μέρους του εκπαιδευτικού.

Ενδεικτικά παραθέτουμε μία ακολουθία ερωτημάτων - προτάσεων που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν θετικά στην όλη διαδικασία:

•         Κατάλληλος χρόνος και τόπος ενημέρωσης (Ιδιωτικότητα κι εχεμύθεια)

•         Προηγείται θετικό σχόλιο (ειλικρινές)

•         «Εσάς υπάρχει κάτι που σας προβληματίζει;»

•         Ανακεφαλαιώνουμε…

•         «Έχετε κάποια εξήγηση;»

•         «Τι κάνατε μέχρι τώρα για να το αντιμετωπίσετε;»

•         Αποφεύγουμε την αρνητική κριτική

•         «Τι προηγείται, τι ακολουθεί»;

•         «Ποιος σας βοήθησε;»

•         «Ποιος σας δυσκόλεψε και με ποιον τρόπο;»

•         «Θα θέλατε να μιλήσω εγώ μαζί του;»

•         «Έχω πρόταση για το πρόβλημα…»

•         Αν πρόκειται για μια δύσκολη περίπτωση προτείνεται η συνεργασία με ειδικούς της ψυχικής υγείας. Φροντίζω να δώσω στον γονέα όλες τις απαραίτητες πληροφορίες κι εναλλακτικές λύσεις.

Ενδεικτική βιβλιογραφία

• Chazal, M.: Φάε τη σούπα σου και...τσιμουδιά! (Μια διαφορετική προσέγγιση στις συγκρούσεις γονιών-παιδιών). Εκδ. Θυμάρι                         
• Baum, H. : Αφού δεν με παίζουν… Διαχείριση του θυμού και της επιθετικότητας . Αθήνα: Θυμάρι
• Baum, H. : Μ’ αυτόν εγώ δεν παίζω. Απόρριψη και…  στο περιθώριο. Μπροστά στο Διαφορετικό και το Ξένο. Αθήνα: Θυμάρι
• Courtcuisse, V. , Fortin, J. , Μπεζέ, Λ. , Pain, J. & Selosse, J. : Βία στο σχολείο… του σχολείου… Αθήνα: Ελλ. Γράμματα
• Γκρόσμαν, Ντ., Γκαετάνο, Ντ. : Κάποιοι μαθαίνουν τα παιδιά μας να σκοτώνουν. Πώς και γιατί;. Αθήνα: Lector jr.
• Ευαγγελοπούλου Ε., Κυριαζή Ο., Μπενέκου Ε. , Παπαστυλιανού Α, Σκαύδη Δ. (2000): Δημοτικό Σχολείο και Γονείς (Οικοδομώντας μια δημιουργική σχέση). Αθήνα : Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
• Hallowell,  E. & Ratey, J. (Επιμ. Ε. Λιβανίου): Ζώντας με τη Διάσπαση.  Εκδ. Ελληνική Παιδεία Α.Ε.  
• Huber, J. , Glatzer, J.:  Τέλος στον εκφοβισμό! Θωρακίστε τα παιδιά σας για μια ζωή! Αθήνα: Πατάκης
• Jaffe, L. & Saint-Marc, L: Για να ζήσουμε μαζί: Η βία. Αθήνα: Κέδρος
• Πούλιος, Ι. (2007). Η παιδική επιθετικότητα στο σχολείο. Αθήνα: Σμυρνιωτάκης
•  Πρόγραμμα Προαγωγής της Ψυχικής Υγείας και της Μάθησης- Για τον Εκπαιδευτικό της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. (Επιμέλεια Χατζηχρήστου Χ.) Αθήνα: Τυπωθήτω – Γ. Δάρδανος
• Sutton, C. : Προβλήματα Συμπεριφοράς Παιδιών και Εφήβων. Αθήνα: Σαββάλας
• Τριλίβα, Σ., Chimienti, G.: Πρόγραμμα Ελέγχου των συγκρούσεων («Εγώ» κι «Εσύ» γινόμαστε «Εμείς»). Αθήνα: Ελλ. Γράμματα

Σημειώσεις από το εργαστήρι της κ. Δίπλα

«Συμβούλιο τάξης» (εφαρμογή μεθόδου της παιδαγωγικής Freinet)

Α1                                                             ΚΑΡΤΕΛΑ ΓΙΑ ΝΑ… ΠΡΟΕΔΡΕΥΣΕΙΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΑΞΗΣ

Η/Ο πρόεδρος του Συμβουλίου πρέπει να προετοιμάσει τη συγκέντρωση. Γι’ αυτό μπορείς:

- να ετοιμάσεις την ημερησία διάταξη με τους μαθητές με βάση τις προτάσεις που υπάρχουν,

- να γίνεις γραμματέας, που θα σημειώνει στο τετράδιο του συμβουλίου τις αποφάσεις που θα ληφθούν,

- να θυμίσεις τους κανόνες του συμβουλίου: «Δεν κοροϊδεύουμε, ακούμε αυτόν/αυτήν που μιλάει, ζητάμε το λόγο, τα παιδιά που έχουν μιλήσει λιγότερο έχουν προτεραιότητα, όσες/όσοι ενοχλήσουν τρεις φορές χάνουν το δικαίωμα να συμμετέχουν (να φροντίζεις να καταγραφεί το όνομα όσων ενοχλούν -αν τυχόν υπάρχουν), με την έναρξη Η ΠΟΡΤΑ ΚΛΕΙΝΕΙ και ό,τι λέμε είναι μεταξύ μα και σε καμία περίπτωση δεν το μεταφέρουμε σπίτι μας ή κάπου αλλού»,

- να ξαναδιαβάσεις στα παιδιά τις αποφάσεις του τελευταίου συμβουλίου·στην περίπτωση που δεν έχουν γίνει σεβαστές, να ξανασυζητηθούν,

- να δώσεις το λόγο στα παιδιά που έχουν κάνει μια πρόταση

- να ρωτήσεις «Ποιος ή ποια δεν συμφωνεί;»

• εάν κανένα παιδί δεν σηκώσει το χέρι, η απόφαση ελήφθη

• αν υπάρχουν παιδιά που είναι «κατά» να ζητήσεις να εξηγήσουν τον λόγο και επίσης να προτείνουν μια καινούρια ιδέα

- να ρωτήσεις πώς θα υλοποιηθούν οι αποφάσεις,

- να προσέξεις να μην ξεπεράσετε τον ορισμένο χρόνο για τη διάρκεια του συμβουλίου (20΄ - 30΄)

- να ξαναδιαβάσεις τις αποφάσεις που ελήφθησαν

- να κλείσεις το συμβούλιο

Πρέπει να αποφεύγεις:

- να δίνεις το λόγο στα ίδια πρόσωπα

- να αποφασίζεις εσύ στη θέση του συμβουλίου

- να ευνοείς εκείνες τις προτάσεις που σε βολεύουν προσωπικά

- να αφήνεις όσους/όσες συμμετέχουν να μιλάνε πολλές φορές για το ίδιο θέμα

- να αφήνεις τους ομιλητές/τις ομιλήτριες να βγαίνουν εκτός θέματος

- να αφήνεις κάποια παιδιά να επιβάλουν τις ιδέες τους

Kartela ab1 proedros sto symvoulio from ssuser04ff74




Εργαστήρι κ. Κάντζου: 'Συγκρούσεις και Συναισθήματα στο Νηπιαγωγείο"

Sygrouseis sto nipiagwgeio from ssuser04ff74

Εργαστήρι κ. Νικολούδη: "«Διαμορφώνοντας  μαζί με τα παιδιά  το παιδαγωγικό συμβόλαιο».

Diaxeirish problhmatwn takjhs r.kyriazh from ssuser04ff74

Dimiourgia omadwn from ssuser04ff74

Omades todoulou from ssuser04ff74